Samenvatting

Karel de Grote slaapt in zijn kasteel in Ingelheim aan de Rijn, de dag daarna zou hij daar een hofdag houden. In die nacht komt een engel aan zijn bed die hem beveelt uit stelen te gaan. Tot twee keer toe weigert hij maar de derde keer doet hij wat de engel hem zegt en hij verlaat met zijn paard het kasteel. Dit ging gemakkelijk want iedereen in het kasteel sliep, daar had god voor gezorgd. Onderweg krijgt hij respect voor dieven die stelen van de rijken. Hij denkt aan Elegast, een leenman die hij vanwege diefstal heeft verbannen. Hij krijgt daar spijt van en hij hoopte dat Elegast die nacht zijn begeleider zou kunnen zijn. Op zijn tocht ontmoet Karel in het bos een ridder die heelmaal gekleed is in het zwart en een zwart paard heeft. De zwarte ridder wilde de kostbare wapenuitrusting van Karel graag hebben en besloot die te gaan stelen. Hij eist van Karel dat hij zegt wie hij is en wat hij hier kwam doen. De koning weigert dit te vertellen, hierna volgt een langdurig gevecht. De zwarte ridder verliest en Karel heeft de kans hem te vermoorden maar doet dit niet en vraagt de zwarte ridder wie hij is en wat hij doet. De zwarte ridder zegt dat hij Elegast heet en steelt van de rijken maar niet van de armen. De koning is blij dat hij Elegast heeft ontmoet zegt dat hij ook een dief is en Adelbrecht heet. Hij stelt voor dat ze samen de schat van Koning Karel gaan stelen. Elegast weigert dit te doen omdat hij ondanks zijn verbanning trouw blijft aan zijn leenheer. Later besluiten ze om in het kasteel van Eggeric van Eggermonde, de zwager van Karel, te gaan stelen. Elegast maakt met zijn breekijzer een gat in de muur van het kasteel. Voordat hij naar binnen gaat steekt hij een toverkruid, waarmee hij dieren kan verstaan in zijn mond, en hij hoort dat de dieren zeggen dat de koning in de buurt is. Karel vindt dat natuurlijk niet raar. Karel neemt ook het kruid in zijn mond maar dan is het opeens verdwenen, Elegast had het zonder dat Karel het merkte het uit zijn mond gehaald. Omdat Elegast niet zo veel vertrouwen heeft in de inbrekers kwaliteiten van “Adelbrecht” besluit hij alleen naar binnen te gaan. Als hij al best veel gestolen heeft wil hij ook nog het zadel van Eggeric stelen want deze was kostbaar en mooi. Hij komt de slaap kamer binnen van Eggeric en zijn vrouw, wanneer hij het zadel aanraakt maakt het door de bellen die er aan zitten zoveel geluid dat Eggeric en zijn vrouw wakker worden. Zijn vrouw vraagt wat er toch allemaal met hem aan de hand is, dan vertelt hij dat hij de volgende ochtend met enkele handlangers Koning Karel gaat vermoorden. Zij vindt dit erg en verzet zich hiertegen, Eggeric slaat haar dan recht in haar gezicht zodat haar neus en mond gingen bloeden. Elegast vangt het bloed op in zijn handschoen, tegenover Karel zou dit als bewijs dienen voor wat er zich in de kamer heeft afgespeeld. Karel gaat alleen terug naar Ingelheim en neemt daar de nodige maatregelen. Eggeric en de andere verraders worden de volgende ochtend gevangenen genomen. Eggeric ontkent alles maar dan laat de koning Elegast komen en Elegast laat de handschoen zien.

Een gevecht tussen Elegast en Eggeric zou beslissen wie de waarheid sprak. Het gevecht dat daardoor komt duurt erg lang en er valt maar geen beslissing. Pas toen Karel bad tot God viel er een beslissing. Elegast sloeg met zijn zwaard een groot deel van het hoofd van Eggeric eraf.. Daarna werd Eggeric opgehangen samen met zijn handlangers. De verbanning van Elegast werd opgeheven en hij kreeg de weduwe van Eggeric als vrouw.

Relatie tussen tekst en context

De relatie tussen de tekst en de tijd waarin het verhaal tot stand is gekomen hangen nauw met elkaar samen. Het verhaal speelt zich af in een feodale maatschappij. In een feodale maatschappij berustte het overheidsgezag op een persoonlijke band van trouw tussen leenheer en leenman. De leenman leende een stuk grond van zijn leenheer, de leenman moest daarvoor bepaalde diensten verrichten voor de leenheer. De opperste leenheer was God, omdat al het land van hem was. Koning Karel was een leenman van God. Karel was zelf ook weer leenheer, Eggeric was een leenman van hem. Eggeric zou ook nog een leenheer kunnen zijn van weer andere leenmannen (enz…enz).

Middeleeuwse literatuur heeft een aantal kenmerken die duidelijk in het boek naar voren komen. Het boek is door lange mondeling traditie van doorvertellen tot stand gekomen. Daardoor zal het oorspronkelijke verhaal er heel anders uit hebben gezien. Het boek is ook erg religieus, bij alles wat er gedaan wordt wordt tot God gebeden en het vertrouwen in god wordt nooit beschaamd. God heeft Karel bevoelen uit stelen te gaan omdat hij er dan achter zou komen wat Eggeric van plan was, wat God deed was dus ook allemaal goed voor de hoofdpersoon, de goede Karel en slecht voor de gemene Eggeric. God hielp de goede mensen. Een ander belangrijk kenmerk van middeleeuwse literatuur is dat er vaak in een wijze les in de verhalen zit, ook in Karel en Elegast zit heel duidelijk een wijze les, namelijk: blijf trouw aan je leenheer en blijf trouw aan God.

Het boek komt uit de tijd van de Karelepiek, strijd en dapperheid, trouw aan de leenheer en de ondergeschikte positie van de vrouw zijn veel voorkomende onderwerpen. In dit werk komen deze onderwerpen sterk naar voren daarom is het een voorhoofse roman.

In het oorspronkelijke verhaal komt Karel waarschijnlijk helemaal niet voor. Door de epische concentratie, dat wil zeggen dat heel veel verhalen zich concentreren om één persoon, is het personage van Karel de Grote waarschijnlijk erbij bedacht.

De persoonlijke beoordeling

Ik vond het onderwerp van het verhaal erg interessant omdat je zo’n verhaal in deze tijd nooit meer tegen komt, het is heel anders dan moderne boeken. Het is best leuk om een keer een verhaal te lezen uit het verleden want dan kom je er achter hoe men in die tijd omging met bepaalde zaken zoals het geloof, de positie van de vrouw en het rechtsysteem. De gebeurtenissen in het boek waren allemaal nodig om de wijze les in het boek naar voren te laten komen. Daarom kan er eigenlijk geen enkele gebeurtenis weggelaten worden, er zijn geen overbodige stukken. Dat maakte het boek erg concreet. De gebeurtenissen waren allemaal wel heel erg toevallig en daarom is het boek erg onrealistisch. De personen in het boek speelde niet een erg grote rol in het doel van het boek, namelijk de wijze les overbrengen naar de lezers. De personen die in het verhaal voorkomen zijn leenheren en leenmannen, het maakt eigenlijk niet uit wie deze rollen innamen. Het gaat namelijk alleen om de moraal van het verhaal. Verder vond ik de Karel en Elegast wel veel van dezelfde karaktereigenschappen hebben. Eggeric was precies het tegenovergestelde van hen. Daarin merk je al dat de personen er echt alleen maar zijn om de moraal naar voren te laten komen. Dat vind ik jammer omdat het daardoor een stuk saaier wordt om te lezen. De opbouw van het verhaal is veel gemakkelijker dan in moderne boeken, het is van ongeveer hetzelfde niveau als een sprookje, dat is wel een klein minpunt. Het middeleeuwse taalgebruik is heel speciaal om een keer gelezen te hebben. Ik vond het leuk dat het oorspronkelijke verhaal in dichtvorm was geschreven. Als ik kijk vanuit het heden is het boek voor mij te saai maar voor de mensen uit het verleden was het een prachtig verhaal.