In het kader van de bevordering van taalvaardigheid en effectieve schriftelijke communicatie, belicht deze rubriek maandelijks een relevant digitaal leermiddel of taalcorpus. Deze editie staat in het teken van Het Taalkompas, een omvangrijke online gids voor schrijfvaardigheid, primair ontwikkeld ten behoeve van de Nederlandse Rijksoverheid.

De Essentie van Het Taalkompas

Het Taalkompas fungeert als een didactisch en praktisch hulpmiddel voor de verbetering van de schrijfcompetentie van alle ambtenaren binnen de rijksoverheid. Het verschaft zowel fundamentele uitgangspunten als strategische verwijzingen naar gespecialiseerde bronnen, ter ondersteuning bij complexe taal- en schrijfvraagstukken. De leidraad beoogt het faciliteren van de productie van overzichtelijke, toegankelijke en inclusieve overheidsteksten.

Dit instrument is publiekelijk en kosteloos toegankelijk via de CommunicatieRijk-website van de Rijksoverheid en omvat de volgende modules:

• Tekstinhoud: Analyse van het communicatiedoel en de beoogde doelgroep.

• Teksttypologie: Overzicht van verschillende tekstgenres en bijbehorende richtlijnen en modulaire structuren.

• Inclusieve Taalvoering: Principes en aanbevelingen voor het gebruik van taal die diversiteit en gelijkwaardigheid bevordert.

• Structuur en Cohesie: Methodologieën voor een logische en heldere tekstopbouw.

• Stijlleer: Keuze van de gepaste register en adequate formuleringen.

• Tekstevaluatie: Strategieën voor het betrekken van de lezer bij de creatie, validatie en revisie van de tekst.

Bovendien is een alfabetisch geordend register beschikbaar voor efficiënte navigatie door de behandelde themata.

Wetenschappelijke en Institutionele Context van de Ontwikkeling

De ontwikkeling van Het Taalkompas is ingegeven door de constatering dat, ondanks de veelheid aan beschikbare schrijfrichtlijnen, ambtenaren vaak behoefte hebben aan geünificeerde, rijksbrede normen en een centraal toegangspunt tot alle relevante praktische informatie. Het project consolideert reeds bestaande expertise en legt expliciete verbindingen met de adviezen van externe autoriteiten zoals Taaladvies.net en de Toolkit Taal.

De methodiek en structuur van Het Taalkompas zijn afgestemd op de internationale definitie en de ISO-standaard voor plain language, die sinds 2023 operationeel is. Deze standaard dicteert dat teksten moeten voldoen aan de criteria van relevantie, vindbaarheid, begrijpelijkheid en bruikbaarheid.

Voor de totstandkoming van Het Taalkompas is aansluiting gezocht bij de langdurige expertise van de Vlaamse overheid op het gebied van heldere communicatie. De basisrichtlijnen van het Vlaamse Team Taaladvies (onder de campagne Heerlijk Helder) dienden als fundament en werden door een interdepartementaal schrijversteam van de Nederlandse rijksoverheid bewerkt en geactualiseerd.

Relevantie voor de Taalstudent en -professional

Hoewel Het Taalkompas primair gericht is op de Nederlandse rijksambtenaar, is de openbare beschikbaarheid een cruciaal gegeven. De gids biedt waardevol referentiemateriaal voor:

• Studenten op het gebied van communicatiewetenschappen, bestuurskunde en neerlandistiek.

• Taalprofessionals en ambtenaren van andere overheidslagen (inclusief Vlaanderen en Suriname).

• Iedereen die geïnteresseerd is in de principes van effectieve en duidelijke overheidscommunicatie in de context van de internationale plain language beweging.